Depreme Dayanıklı 30 Yıl: Kerpiç Yapılar Gündemde
"30 Yılın Mirası: Kerpiçle Sürdürülebilir ve Dayanıklı Yapılar" Konferansı 16 Nisan 2025 Tarihinde İstanbul Teknik Üniversitesi Süleyman Demirel Merkezi’nde büyük ilgi ile karşılandı.
TÜBİTAK İNTAG TOKİ 622 Nolu Proje Kapsamında İTÜ’de 1978’den bu yana yürütülen araştırma ve teknolojilere dayanarak 1995 yılında inşa edilen ‘’622.Araştırma Binası’’nın 30.yılını kutlamak amacı ile 16 Nisan 2025 tarihinde İstanbul Teknik Üniversitesi’nde (İTÜ) gerçekleştirilen konferans akademi, kamu ve özel sektörden pek çok katılımcıyı bir araya getirdi. Prof. Dr. Bilge Işık tarafından geliştirilen deprem esneme katmanları uygulaması ile inşa edilen söz konusu yapı 1999 depreminde hiç hasar almamış olması ile biliniyor.
Konferans, İTÜ Rektörü Prof. Dr. Hasan Mandal ve ve kerpiç mimarisinin öncüsü Prof. Dr. Bilge Işık’ın açılış konuşmalarıyla başladı. İTÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü’nden Prof. Dr. Kadir Güler, İTÜ Deprem Mühendisliği Ana Bilim Dalı’ndan Prof. Dr. Ufuk Yazgan ile TMMOB Mimarlar Odası Başkanı Doç. Dr. Zeynep Eres Özdoğan ile devam eden konuşmalarda, 30 yıllık bilimsel birikimin ışığında kerpiç yapıların özellikle sismik dayanıklılığına yönelik katkılar ve gelişmeler vurgulandı.
Kerpiç ve Alker, “Sıfır Karbon Ayakizi ve Sıfır Atık” ile Çevreye Katkı Sağlıyor.
Kerpiç mimarisinin öncüsü Prof. Dr. Bilge Işık konuşmasında ‘’Kerpiç ve Alker malzemeler, sıfır karbon ayak izi ve sıfır atık özellikleri ile çevreye katkı sunan öncü malzemeler arasında; böylece dünyanın geleceğine dair sunabilecekleri büyük yararlar var. Bu nedenle, daha çok tanınmaları ve yapı dünyasında daha çok kullanım alanı bulmaları gerekli. Yalıtım, enerji, depreme dayanıklılık, çevresel etkiler gibi büyük başlıkların her an yer yerde karşımıza çıktığı günümüzde, kültürel mirasımızda yer alan bu bilgilerin, tekniklerin irdelenmesi ve çağdaş kullanım alanlarının bulunması üzerine çalışmaların teşvik edilmesi elzem görünüyor. Yaptığımız çalışmaların öncelikli hedefi bu çalışmaları arşivlemek ve yenilerinin yapımını desteklemektir.’’ dedi.
Çağdaş Kerpiç, Malzeme ve Uygulama Teknikleri ile “Sürdürülebilir ve Sessiz Lüks” kavramının Yapı Sektöründeki Karşılığı Konumunda
Konferansta, “Kerpic-Network”’ün 1978’den bu yana gerçekleştirdiği araştırmalar ve uygulamalar katılımcılarla paylaşıldı. Alçı ve kireçle stabilize edilmiş kerpiç malzemeler üzerine yapılan çalışmaların, modern inşaat teknikleriyle nasıl birleştirildiği aktarıldı. Dünyada en çok enerji tüketen sektör olan turizm tesislerinde de yapı malzemesi olarak kerpiçin tercih edildiği gözlemleniyor. Malzeme olarak ve üretim teknikleri bakımından çağdaş kerpiç uygulamaları “Sürdürülebilir ve Sessiz Lüks” kavramının yapı sektöründe karşılığı konumunda bulunuyor.
Yerel yönetimlerden mesek kuruluşlarına herkesin bir parçası olduğu kerpiç yapı deneyimleri gün boyu devam eden sunumlarla izleyicilere aktarıldı. Programın ilerleyen bölümlerinde yerel yönetimler ve meslek odalarının temsilcileri söz aldı. Bilecik Belediye Başkanı Mimar Melek Subaşı, Bilecik Mimarlar Odası Başkanı H. Furkan Burulday, Samsun Mimarlar Odası Başkanı Burak Şener, Kütahya Mimarlar Odası Başkanı Abdullah Yasin Karakuzu, Akura Yapı kurucusu ve inşaat mühendisi Özcan Kuralay, İTÜ Mimarlık Fakültesi’nden Doç. Dr. Sema Alaçam, permakültür eğitmeni Macide Işık, Yapı Biyolojisi Enstitüsü Kurucusu And Akman, mimar ve TV programcısı Osman Güdü ile İTÜ İnşaat ve Çevre Mühendisliği Ana Bilimdalı’ndan Dr. Duygu Erten gibi isimler, yerel ve ulusal düzeyde yapılan çalışmaları paylaştı.
Etkinliğin en dikkat çeken bölümlerinden biri olan “Kerpiç ve Gelecek” bölümünde, kerpiç yapıların farklı bağlamlarda kullanıldığı projeler tanıtılarak buradaki deneyimlerin geleceğe ışık tutması hedeflendi. Bu bölümde konuşmacı olarak yer alan isimler ve projeleri: Makbule Oruç – GAP Güneydoğu Anadolu Projesi İdari Lojman ı, Metin Yeğin – Viranşehir “Kendi Evini Kendin Yap” Projesi, Aydan Volkan – Göbeklitepe Projesi, Ferat Bilgin – BKM Film Platosu, Hasan Çalışlar – Erzincan Keçi Çiftliği, Burçin Gürbüz – 100. Yıl Hatay Köyü, Erden Güven – Gaziantep Kerpiç Site, Aykut Mutlu – Port Alaçatı 2. Etap, olarak gerçekleşti. Panellerde anlatılan projeler, kerpiç yapıların sadece geçmişin değil, aynı zamanda geleceğin de yapı malzemesi olabileceğini çarpıcı örneklerle ortaya koydu.
Konferansın sonunda mimar Nevzat Sayın özel sunumu ile izleyicilerle buluştu. 1978 yılında öğrenci iken katıldığı bir mimari gezide Van Gölü ve Adıyaman bölgelerinden kendi çektiği siyah beyaz fotograflarla sunumunu gerçekleştiren Sayın, bu kültürel mirasın en güzel ve tarihi örneklerini paylaştı. Kerpiç malzemesinin ve yapı tekniğinin coğrafyamızın doğal zenginliği iken zaman içerisinde nasıl olup da göz ardı edildiğini ve örneklerinin nasıl olup da yok olabildiğini soran Sayın, gerek meslek profesyonellerinin gerekse devletin bu zenginliğe sahip çıkmamış olduklarının üzüntüsünü dile getirdi. Günümüz mimarlığının ve mimarlarının coğrafyamızın kendi hazinelerinden öğrenebilecekleri pek çok şey olduğuna vurgu yaptı.
Tüm gün siren ve izleyiciler tarafından ilgi ile izlenen bu yılki etkinlik, kerpiç mimarisinin deprem güvenliği, sürdürülebilirlik ve estetik açısından potansiyelini bir kez daha gündeme taşırken, yapı sektörü, mimarlık ve tasarım dünyası için ilham verici bir buluşma noktası oldu.
Kerpiç hakkında kısaca:
“Kerpic-Network” 1978'den bu yana, kar amacı gütmeyen akademik organizasyon yapısı ile toprak inşaatın zamana dayanıklılık, deprem güvenliği ve çağdaş inşaat teknikleri üzerine araştırmalar yürütüyor. Toprak inşaatın dayanıklılığı için alçı ve kireçle stabilize ediliyor ve böylece alker denilen malzeme ortaya çıkıyor. Sismik tepki araştırması yük taşıyan duvarlardaki yatay enerji dağıtan yüzeylere dayanmaktadır; bu kapsamda toprak malzeme ve duvarların üretim teknikleri üzerine ek araştırmalar yapılmıştır.
